لاغری در کودکان همیشه نگران کننده است. تنها استثنا زمانی است که کودکان دارای اضافه وزن تحت نظر پزشک وزن کم می‌کنند. هرگونه کاهش وزن غیرقابل توضیح در یک کودک مستلزم مراجعه به پزشک است.
کودکان زمانی وزن کم می‌کنند که یا کالری کافی دریافت نمی‌کنند یا به دلیل بیماری یا دلایل دیگر بیش از حد معمول کالری می‌سوزانند. در این مقاله به علل لاغری کودک شما و درمان لاغری کودک خواهیم پرداخت.
درمان لاغری کودک
با وجود تمام نگرانی‌هایی که در مورد افزایش وزن کودک وجود دارد، اما جالب است بدانید که برخی از والدین به دنبال راهکارهایی برای افزایش وزن کودک لاغر و در حال رشد خود هستند و به انرژی (کالری) و مواد مغذی لازم به کمک یک رژیم غذایی متنوع و متعادل نیاز دارند.
بنابراین اگر کودک شما وزن نرمالی ندارد، احتمالا کالری کافی دریافت نمی‌کند. چرا که اکثر این کودکان، معمولاً اشتهای خیلی خوبی ندارند و زیاد غذا نمی‌خورند. گاهی این مساله در اثر بروز یک بیماری جسمی یا روانی حاد و یا مصرف داروهایی است که جلوی اشتهای کودک را می‌گیرند (اصولا داروهای محرکی که برای درمان کودک استفاده استفاده می‌شوند؛ عامل بی‌اشتهایی هستند).
مهم این است که این روند می‌تواند به سوءتغذیه منجر شود و در آینده باعث بروز مشکلات جدی در مراحل رشد و بلوغ کودک شود. عوارضی مانند کوتاه‌قدی، قائدگی زودرس، کاهش درصد هوش، افت تحصیلی و غیره که گاهی قابل جبران نیستند با پزشک مشورت کنید. پس در اولین فرصت به دنبال مشورت با پزشک متخصص کودکان و یا کارشناسان تغذیه برای دریافت یک رژیم غذایی چاقی باشید.
آنچه برای درمان سریع لاغری کودک احتیاج داریم
اصولا تغذیه صحیح در کودکان خردسال با بزرگسالان متفاوت است. چرا که بسیاری از مواد غذایی سالم که مصرف آنها برای بزرگسالان توصیه نمی‌شود؛ برای افزایش وزن کودک نوپا و خردسال مناسب است. مثلا کودکان خردسال به ویژه کودکان زیر ۲ سال، باید بیشتر انواع چربی بخصوص چربی‌های سالم مصرف کنند تا به سرعت رشد کنند.
اما از ۵ سالگی به بعد، کودک شما باید یک رژیم غذایی سالم و کم‌چرب مانند رژیم غذایی توصیه شده برای بزرگسالان داشته باشد. از طرفی با توجه به اینکه معده کودکان کوچکتر است؛ بهتر به جای ۳ وعده در روز به آنها ۶ وعده کوچک اما مقوی داده شود. دادن غذاهای پرکالری اما ناسالم مانند فست‌فود، چیپس، شکلات، کیک، نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای چرب اگرچه ممکن است به شما در چاق شدن کودکان لاغر کمک کند؛ اما یادتان باشد که ممکن است در عین عدم دریافت مواد مغذی و ویتامین‌های کافی، برعکس باعث چاقی شود و نیاز به شروع رژیم جدیدی برای کاهش وزن باشد.
پس به عنوان والدین برای افزایش وزن کودک، باید این مسیر را درست طی کنید. حتی اگر کودک شما کم‌وزن است، داشتن فعالیت بدنی اندک مهم می‌باشد. زیرا فعالیت بدنی با تحریک ترشح هورمون‌های شادی و اشتهاآور به رفع بی‌اشتهایی کودک کمک میکند. اگر با وجود تلاش بسیار به نتیجه دلخواه نرسیدید؛ ممکن است ناشی از وجود اختلالی در بدن کودک یا یک بیماری مزمن باشد که منجر به سوء جذب شده است. پس حتما با پزشک کودکان مشورت کنید.
رژیم غذایی متعادل برای درمان سریع لاغری کودک
یک رژیم غذایی زمانی متعادل است که شامل غذاهای متنوعی باشد. پس:
- برای افزایش وزن کودک هیچ‌کدام از وعده‌های غذایی او را حذف نکنید.
- بهتر است در زمان تهیه غذای کودک بیشتر به سراغ کربوهیدرات‌های نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، نان، برنج و ماکارونی بروید.
- در هفته سه روز را برای پخت غذاهای حاوی پروتئین‌هایی مانند حبوبات، ماهی، مرغ، تخم مرغ و گوشت اختصاص دهید. اگر از ماهی‌های چربی مانند قزل‌آلا استفاده کنید که عالی می‌شود. اما دقت کنید که باید مصرف روغن‌های اشباع در حداقل میزان باشد.
- هر روز یک یا دو میان‌وعده سالم حاوی انواع مغزجات، میوه‌ها و سبزیجات به کودک بدهید. چرا که فیبر زیادی دارند و باعث تقویت سیستم گوارشی کودک می‌شوند. در این صورت احتمال بروز یبوست و بی‌اشتهایی ناشی از آن بسیار کم می‌شود. در کنار آن اضافه کردن مواد مغذی پرانرژی و دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند شیر، عسل، آواکادو، غلات کامل، ماست طعم‌دار و کره بادام زمینی را فراموش نکنید
- آب و شیر گاو بعد از ۱۲ ماهگی بهترین نوشیدنی برای کودکان خردسال هستند. پس روزانه ۶ تا ۸ لیوان انواع مایعات بخصوص آب و شیر به کودک خود بدهید. از دادن نوشیدنی‌های کم‌انرژی یا فاقد انرژی مانند نوشابه‌های رژیمی پرهیز کنید. دقت کنید که آب میوه‌ها به دلیل داشتن قند و اسید فراوان ممکن است به دندان‌های کودک آسیب برسانند. به همین دلیل برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که اگر تصمیم دارید به کودک خود آب میوه یا اسموتی بدهید، بهتر است با آب رقیق شوند.
- مصرف نوشیدنی‌ها را در زمان صرف غذا محدود کنید. به این ترتیب کودک شما سریع سیر نمی‌شود و ممکن است غذای بیشتری بخورد.
- صبور باشید و از پاسخ‌های منفی کودک خود ناراحت نشوید. بدین شکل به مرور باعث تغییر نگرش کودک خود نسبت به خوردن غذاهای متنوع و سالم خواهید شد.
مکمل های غذایی برای درمان سریع لاغری کودک
وزارت بهداشت آمریکا توصیه میکند که به همه کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال قطره ویتامین A ، C و D داده شود. این مساله برای افزایش وزن کودک که احتمالا رژیم غذایی متنوعی برای تأمین تمام مواد مغذی مورد نیاز خود ندارد؛ اهمیت بیشتری دارد. امروزه شربت‌های اشتهاآور و مولتی‌ویتامین‌ها زیادی در بازار برای کودکان وجود دارد که می‌توانید تحت نظر پزشک آنها را تهیه کنید.
در کنار آن افزودن ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری شیر خشک به ۲۵۰ گرم شیر، می‌تواند ۳۰ تا ۶۰ کالری اضافی به لیوان شیر فرزند شما اضافه کند. یا می‌توانید یک قاشق چایخوری پودر کنجاله به یک لیوان شیر کودک اضافه کنید که با افزودن آن در مجموع می‌شود ۲۸۰ کالری. طبق برخی از دستورالعمل‌ها، برای تهیه پودینگ یا بلغور جو دوسر می‌توانید شیر خشک یا شیر گاو را جایگزین آب کنید
بهتر است سوپ‌های کودک را نیز به جای آب با شیر درست کنید. همچنین می‌توانید یک وعده پنیر به برخی از غذاهای مورد علاقه کودک خود اضافه کنید تا حدود ۶۰ کالری اضافه شود. حتی یک عدد موز در کنار یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی، می‌تواند ۱۰۰ کالری به میان‌وعده کودک اضافه کند. معجزه پوره سیب‌زمینی با کره و شیر را در افزایش کالری نادیده نگیرید.
راه های درمان لاغری کودک
کنترل وزن ایده آل کودک
کودکان نباید اضافه وزن داشته باشند. از آنجا که آنها هنوز در حال رشد هستند ، لازم است وزن خود را حفظ کرده یا دچار اضافه وزن نشوند. نوجوانان ممکن است در هفته نیمی از وزن خود را از دست بدهند. متخصص کودک می تواند شما را راهنمایی کند که باید چه هدفی را دنبال کنید تا کودک به وزن ایده آل خود برسد.
مقاوت در برابر رژیم ها و مکمل ها بدون تایید پزشک
اولین انگیزه شما باید این باشد که کودک خود را با برنامه غذایی آشنا کنید. برای کاهش وزن کودک متخصص اطفال توصیه میکند تا از استفاده از رژیم‌های غذایی کاهش کالری برای کودک اجتناب کنید زیرا این امکان وجود دارد که کودک مواد مغذی و کالری مورد نیاز برای رشد را دریافت نکند؛ به علاوه، بسیاری از رژیم های غذایی ممکن است برای کودک “بد” و یا نامناسب باشد. محدودیت‌ها می‌توانند باعث تغییر در تغذیه کودک شود. داروهای کاهش وزن یا مکمل ها نیز ایده خوبی نیستند (به جز زمانی که پزشک کودک آنها را تجویز کند) در مورد چگونگی تأثیر این قرص ها بر کودکان ، تحقیقات کم یا ناچیزی وجود دارد ، بنابراین ممکن است سلامت کودکان در معرض خطر باشد.
همگام سازی خانواده با کودک
به جای اینکه فرزندتان را مجبورکنید تنهایی رژیم غذایی خود را تغییر دهد،با تمام اعضای خانواده در مورد چگونگی ایجاد تغییرات سالم در رزیم غذایی صحبت کنید. خوب است بدانید بچه ها عادات خود را از والدین خود می آموزند! در یک تحقیق مشخص شد که کودکان هنگام لاغر شدن والدینشان، خیلی بیشتر از آنها وزن کم می کنند.
توجه به اندازه غذای کودک
اگر در بشقاب و لیوان های بزرگ خوردن را بیشتر دوست دارند، این کار را انجام دهید. ممکن است بخواهید سفره خود را کم رنگ کنید و یک سفره ی ساده بیندازید.
با هم وعده های غذایی بخورید
وقتی به عنوان یک خانواده با هم غذا بخورید البته نه جلوی تلویزیون، عادات سالم‌تر را رعایت می‌کنید. یک مطالعه نشان داد کودکانی که سه وعده یا بیشتردر هفته غذای خود را با خانواده می خورند، 20% از خوردن غذاهای ناسالم پرهیز می کنند و 12% کمتر اضافه وزن دارند.
همچنین در شروع هر هفته، برای چند وعده صبحانه خانوادگی، ناهار یا شام برنامه‌ریزی کنید در صورت امکان، تمام اعضای خانواده را در برنامه ریزی و پخت و پز برای وعده‌های غذایی درگیر کنید.
قرار دادن فعالیت بدنی در برنامه کودک
بچه‌ها باید هر روز 60 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند.
ورزش را برای به صورت خانوادگی انجام دهید. با هم به پیاده روی بروید یا دوچرخه سواری کنید.
به کودک خود کمک کنید تا فعالیتی را که از آن لذت می‌برد پیدا کند، مثلا: فوتبال، شنا، رقصیدن و….
او را تشویق کنید که به جای تماشای تلویزیون یا بازی با رایانه، وقت خود را با ورزش،مطالعه یا رفتن به بیرون بگذراند.
هنگام مراجعه به پزشک یا متخصص تغذیه، اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است دچار آلرژی غذایی باشد، حتما اطلاع دهید. به عنوان مثال، اگر کودک شما قادر به خوردن لاکتوز (نوعی قند طبیعی در شیر و لبنیات) نباشد، متخصص می‌تواند به شما مصرف محصولات لبنی بدون لاکتوز را پیشنهاد دهد.
هنگامی که کودک شما به وزن مناسبی رسید، مطمئنا لازم است که تغییراتی در رژیم غذایی او بدهید تا دچار اضافه وزن نشود. پس باید به طور مداوم با کارشناسان تغذیه کودک خود در ارتباط باشید.
